Istota, przedmiot, źródła prawa pracy
Przedmiot prawa pracy - są nim stosunki pracy świadczone na rzecz drugiego przedmiotu dobrowolnie, osobiście i za wynagrodzeniem oraz w zakresie prawa pracy wchodzą również inne stosunki zawiązane nierozerwalnie z pracą,np. Poszukiwaniem.
Źródła Prawa Pracy:
-
Konstytucja(1997) art. 12 -prawo do zrzeszania się pracowników i pracodawców, art. 65-wolności wyboru i wykonywania zawodu, art..66-bezpieczne warunki pracy i prawo do codziennego, cotygodniowego, corocznego wypoczynku
-
Europejska Karta Społeczna z 1961(podpisała Polska)
-
Kodeks Pracy 1974r. (wielokrotnie nowelizowany)
-
inne ustawy -ustawa z 1991 o związkach zawodowych; ustawa z 2004 o promocji, zatrudnieniu i instytucjach rynku pracy; ustawa z 13 marca 2003 o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy
Przedmiotem prawa pracy są:
-
stosunki pracy, świadczonej na rzecz drugiego podmiotu: dobrowolnie, osobiście, za wynagrodzeniem
-
inne stosunki nierozerwalnie związane ze stosunkiem pracy(np. zagadnienia związane z poszukiwaniem pracy)
Źródła prawa pracy:
-
Konstytucja RP z kwietnia 1997
-
art..12 prawo zrzeszania się
-
art..65ust.1 wolność wyboru i wykonywania zawodu i wyboru miejsca pracy
-
art65.ust3. Zakaz stałego zatrudnienia dzieci do lat 16
-
art..66ust1 warunki BHP
-
art..66ust.2-dni wolne od pracy i coroczne płatne urlopy
-
art..67-prawo do zabezpieczenia społecznego
-
Międzynarodowe akty prawne np.. Europejska Karta Społeczna z 18 października 1961 r.
-
Kodeks pracy - ustawa z 26 czerwca 1974r.
-
Inne ustawy: o związkach zawodowych, o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy
-
Pragmatyki służbowe
-
Akty wykonawcze
-
Układy zbiorowe
-
Porozumienia zbiorowe
-
Regulaminy pacy
-
Regulaminy wynagrodzenia
Normy występujące w pawie pracy mają charakter:
-
Bezwzględnie obowiązujący - wiążą strony stosunku pracy bez względu na ich wole i nie mogą być przez strony zmieniane.
-
Względnie obowiązujący - obowiązują pracownika i pracodawcę tylko wtedy ,jeżeli tak postanowią.
Zasady prawa pracy (art.. od 10 do 18 k.p.)
-
Określają ogólne podstawy całego systemu prawa pracy.
-
Wyrażają podstawowe idee i wartości związane ze świadczeniem pracy , z którymi wszystkie pozostałe unormowania muszą być zgodne.
Zasada wolności pracy - art10 k.p. oznacza, że każdy ma prawo do wykonywania swobodnie wybranej pracy (wyjątkowo ograniczenia: gdy Sąd orzeknie karę pozbawienia prawa do wykonywania zawodu, wymagania dotyczące kwalifikacji np. pilota, lekarza; stan zdrowia, młodociani, kobiety).
Zasada szanowania przez pracodawcę godności i innych dóbr osobistych pracownika art..11 k.p. (zdrowia, życia, godności, wolności, praw autorskich, informacji o wynagrodzeniu).
Zasada równego traktowania pracowników art.11 (zakaz dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, narodowość, religię itp.).
Zasada odpłatności pracy art.. 13; kryteria wynagradzania art. 78k.p., pracodawca uchylający się od obowiązku płatności podlega karze grzywny art. 282 k.p.
Zasada prawa do wypoczynku art. 14; prawo do codziennego, cotygodniowego, corocznego wypoczynku.
Zasada bezpiecznych i higienicznych warunków pracy art. 15(są za to sankcje karne jeśli pracodawca nie spełni wymagań, art. 220 k.k.-kara pozbawienia wolności do lat 3.
Zasada zaspokajania bytowych,socjalnych i kulturowych potrzeb pracowników art. 16 k.p.(uzależnione od możliwości pracodawcy).
Ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych-art17. K.p. -umożliwienie dokształcania się poza zakładem pracy.
Zasada uprzywilejowania pracownika i automatyzmu prawnego -art..18 k.p. Postanowienia umów o pracę oraz innych aktów mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa prac są nieważne i zamiast nich stosuje się przepisy prawa pracy.
Zasada wolności zrzeszania się art..18 k.p.-prawo pracowników i pracodawców do zrzeszania się w związki zawodowe i organizacje pracodawców.
Zasada udziału załogi w zarządzaniu zakładem pracy art. 18.
Inne zasady prawa pracy:
-
Zasada ryzyka pracodawcy- pracodawca bierze na siebie odpowiedzialność za należytą organizację całokształtu procesu pracy, dobór załogi ,dostarczenie środków produkcji kalkulacje opłacalności działalności (ryzyko gospodarcze, techniczne, osobowe,socjalne).
-
Zasada podporządkowania pracownika poleceniom przełożonych-obowiązki pracowników określają: Kodeks Pracy, regulaminy pracy, polecenia pracodawcy lub osoby przełożonej.